Μάριος Τόκας

(γεν. 8 Ιουνίου 1954 στη Λεμεσό της Κύρπου πεθ. 27 Απριλίου 2008)

Σπούδασε μουσική στο Εθνικό Ωδείο και είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ασχολήθηκε με τη μουσική από τα μαθητικά του χρόνια γράφοντας τραγούδια για τις παραστάσεις στο σχολείο και τις παρέες του. Η τουρκική εισβολή του 1974 τον βρίσκει φαντάρο: "Είναι μια περίοδος που μου άφησε τραυματικές εμπειρίες" λέει ο ίδιος σε μια συνέντευξή του στη Λόλα Νταϊφά. "Τα γεγονότα εκείνα και η γεμάτη πίκρα ζωή είναι πηγές έμπνευσης για κάποια από τα έργα μου" συνεχίζει ο ίδιος. Βαθύτατα πολιτικοποιημένος, ο Μάριος Τόκας άρχισε να γυρίζει από πόλη σε πόλη κάνοντας συναυλίες για να εμψυχώσει τους συμπατριώτες του και να μαζέψει χρήματα για την ανακούφιση των προσφύγων.

Σημαντικά έργα του για την Κύπρο είναι:

"Ψυχή τε και σώματι" Μελοποιημένα ποιήματα των απαγχονισθέντων αγωνιστών της ΕΟΚΑ, Ευαγόρα Παλληκαρίδη, Αντρέα Ζάκου και άλλων. "Φωνή πατρίδας" Τραγούδια σε ποίηση Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη και Νεσιέ Γιασίν. Τα τραγούδια "Ανασήκωσε την πλάτη Πενταδάχτυλε" και "Η δική μου η πατρίδα" σημαδεύουν την καρδιά του Κυπριακού ελληνισμού. "Αμμόχωστος Βασιλεύουσα" σε ποίηση Κυριάκου Χαραλαμπίδη. Μετά από θητεία 38 μηνών, ο Μάριος Τόκας απολύεται από το στρατό και το Σεπτέμβριο του 1975 συνεχίζει τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το 1978, ο Μανώλης Μητσιάς λέει τα πρώτα του λαϊκά τραγούδια. Ο δίσκος έχει τίτλο "Τα τραγούδια της παρέας". Σταθμός στη διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον ποιητή της ρωμιοσύνης, Γιάννη Ρίτσο, που του εμπιστεύθηκε ανέκδοτα ποιήματά του με γενικό τίτλο "Πικραμένη μου γενιά", ένα δίσκο που κυκλοφόρησε το 1981. Ακολουθούν και άλλα μουσικά έργα σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη, Τεύκρου Ανθία, Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Μιχάλη Πασιαρδή, 'Αλκη Αλκαίου και άλλων. Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επένδυση πολλών θεατρικών και κινηματογραφικών έργων όπως τα έργα "Δόνα Ροζίτα" και "Γέρμα" του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και "Θερμοφοριάζουσες" του Αριστοφάνη. Το 1980, γράφει ένα παιδικό δίσκο. "Θέλω να πω ότι έχω ιδιαίτερη αδυναμία σε ότι αφορά στα παιδιά" λέει ο ίδιος. Η δουλειά αυτή σε στίχους Φώντα Λάδη τραγουδήθηκε από την Τάνια Τσανακλίδου. Πέθανε ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και μετά, οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη και η μουσική του απλώνεται γρήγορα και ταξιδεύει παντού, όπου υπάρχουν Έλληνες. Τραγούδια όπως "Αννούλα του χιονιά", "Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη", "Η νύχτα μυρίζει γιασεμί", "Σαν τρελό φορτηγό", "Εξαρτάται", "Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη", "Τα λαδάδικα", "Θάλασσες", "Δίδυμα Φεγγάρια", φέρνουν την απόλυτη καθιέρωση στο μουσικό στερέωμα. Με την πολύτιμη συνεργασία του μαέστρου Γιώργου Παγιάτη τα τραγούδια του Μάριου μεταφέρθηκαν με πολυάριθμες συναυλίες σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας, αλλά και σ’όλο τον κόσμο, όπου υπάρχουν Έλληνες. Ο Μάριος δεν πρόλαβε να εκδώσει έργα του που αγάπησε πολύ και βρίσκονται σε παρτιτούρες και ηχογραφήματα. Τα τραγούδια του ερμήνευσαν τα μεγαλύτερα ονόματα στο μουσικό στερέωμα της Ελλάδας: Μητσιάς, Καλογιάννης, Μητροπάνος, Πάριος, Νταλάρας, Τερζής, Γλυκερία, Αλεξίου, Γαλάνη, Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Διονυσίου, Χαλκιάς, Κανελλίδου, Κούκα, Αδαμαντίδης, Μαρία Αλεξίου, Κώστας Χατζηχριστοδούλου, Βασίλης Σκουλάς και άλλοι.

Σημαντικός σταθμός στην καριέρα του είναι το 1996, όταν ο Μάριος πηγαίνει στο 'Αγιον Όρος και εκεί , συγκλονισμένος από τα χειρόγραφα του μοναχού Μικραγιαννανίτη που βρήκε και μελέτησε, έγραψε το συμφωνικό έργο "Θεογεννήτωρ Μαρία", το οποίο παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων και στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης (2002), στο πλαίσιο της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στον ιστορικό αυτό ναό, για πρώτη φορά ακούστηκε ελληνική μουσική. Ο Μάριος θεωρεί εκείνη την ημέρα ως μια πολυσήμαντη στιγμή στην καριέρα του. Για το έργο αυτό, ο Μίκης Θεοδωράκης, έγραψε: "ο Μάριος Τόκας, πάντα στηριγμένος στις ρίζες της ελληνικής μας παράδοσης, δημιούργησε και δημιουργεί έργα γνήσια ελληνικά. Οι μελωδίες του έχουν κάτι από τον ουρανό, τη θάλασσα, τον ίδιο τον βράχο του 'Αθω". Ο Μάριος Τόκας βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη (2001) με το "μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα" που αποτελεί την ύψιστη τιμή της κυπριακής πολιτείας. Μεταξύ άλλων διακρίσεων, πήρε και το βραβείο "Γιάννος Κρανιδιώτης" (2002).

Ο Μάριος Τόκας ήταν παντρεμένος με την Αμαλία Πετσοπούλου με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά, τη Χαρά, τον Κωστή και τον 'Αγγελο.